Ciąża urojona nazywana również ciążą rzekomą to zjawisko, które może wystąpić u psów (dokładnie suk), spowodowane wysoką ilością prolaktyny wydzielającej się po cieczce. Pies może w tym czasie wykazywać zmiany fizyczne i behawioralne typowe dla ciężarnych samic lub tych od razu po porodzie. Na szczęście taki stan nie zagraża życiu psa, jednak może zwiększać ryzyko zachorowania na niektóre choroby. Najbardziej zagrażające są nowotwory sutka czy wszelkie choroby układu rozrodczego. Zrozumienie co kryje się za tym w pewnym stopniu fascynującym procesem, nie tylko wzbogaca naszą wiedzę o świecie zwierząt, ale przede wszystkim pozwala na lepszą opiekę nad naszymi psimi towarzyszkami. Ten artykuł ma za zadanie przybliżyć Wam wszystkie aspekty ciąży urojonej, od jej objawów przez przyczyny aż po metody leczenia i zapobiegania.
Spis treści
Dlaczego tak się dzieje?
Ciąża urojona u psów domowych ma swoje korzenie w ewolucyjnej przeszłości tych zwierząt. U dzikich krewnych psów, takich jak wilki, występowanie ciąży urojonej ma kluczowe znaczenie społeczne i biologiczne. Co to znaczy? Umożliwia samicom, które nie są w ciąży, udział w opiece nad nowo narodzonymi szczeniętami w stadzie. Takie zachowanie wspomaga przeżywalność młodych, bo pozwala na wspólne karmienie i opiekę nad szczeniętami w przypadku, gdy ich biologiczna matka nie jest w stanie tego robić. Mechanizmy biologiczne odpowiedzialne za ciążę urojoną wśród psów domowych nie odbiegają znacznie od tych obserwowanych u ich dzikich przodków. To tłumaczy, dlaczego ciąża urojona wciąż jest obecna u naszych pupilek.
Ciąża rzekoma może rozwinąć się u niesterylizowanej suki w okresie od 3 do 12 tygodni po cieczce. Szczególnie narażone są na nią psy, które miały możliwość obserwowania lub opiekowania się młodymi szczeniętami. Taka sytuacja może stymulować produkcję prolaktyny, co z kolei prowadzi do objawów ciąży urojonej. Pomimo że w środowisku domowym nie ma bezpośredniej potrzeby wspierania innych szczeniąt, procesy hormonalne i instynktowne zachowania nadal pozostają wpisane w biologię naszych psów.
Ciąża urojona u psa – objawy
Ciąża urojona u psów może być dla właścicieli zarówno zaskakująca jak i niepokojąca. Typowe symptomy to:
1. Wicie gniazda – pies może zacząć przygotowywać sobie i swoim „przyszłym szczeniętom” specjalne miejsce. Może gromadzić zabawki, kawałki tkanin, a nawet ubrania właściciela, aby stworzyć przytulne gniazdo.
2. Zmiany apetytu: Mogą wystąpić wahania apetytu; niektóre suki jedzą więcej w oczekiwaniu na szczenięta, inne tracą apetyt.
3. Powiększenie gruczołów mlecznych i produkcja mleka: To jeden z najbardziej zaskakujących objawów, który może zaniepokoić właścicieli.
4. Zmiany behawioralne: Pies może stać się bardziej przywiązany, wymagający uwagi, lub na odwrót – wycofany i apatyczny.
5. Niechęć do aktywności: Brak zainteresowania spacerami i wychodzeniem z „gniazda”
Przyczyny
Za ciążę urojoną u psów odpowiadają skomplikowane procesy hormonalne. Po zakończeniu cieczki organizm psa automatycznie przygotowuje się na możliwość ciąży. W tym okresie dochodzi do wzrostu poziomu progesteronu, a następnie – po około dwa miesiące – do jego gwałtownego spadku i wzrostu poziomu prolaktyny. To właśnie te zmiany hormonalne mogą prowadzić do wystąpienia objawów ciąży urojonej.
Ciąża urojona u psów zazwyczaj nie prowadzi do poważnych komplikacji zdrowotnych, jednak istnieją pewne ryzyka, których właściciele powinni być świadomi. Kumulacja mleka w gruczołach mlecznych może być przyczyną stanów zapalnych tych gruczołów, a nawet doprowadzić do rozwoju nowotworu sutka. Ponadto, częste występowanie ciąży urojonej u psa może wpływać negatywnie na jej zdolność do rozrodu w przyszłości i zwiększać szansę na różne schorzenia związane z układem rozrodczym. Z tego względu zalecamy się, aby przy każdym przypadku ciąży urojonej skonsultować się z doświadczonym weterynarzem. W naszym gabinecie jesteśmy w stanie zaproponować odpowiednie środki zaradcze lub profilaktyczne. A także odpowiedzieć na wszystkie rodzące się pytania.
Jak zapobiegać urojonej ciąży u psa?
Na ten moment jedynym sposobem na zapobieganie występowania tego zjawiska u naszych pupilek jest sterylizacja. Ciąża urojona może wstępować każdorazowo po skończonej cieczce. Niestety odchowanie potomstwa nie powoduje, że przy kolejnym cyklu sytuacja nie powtórzy się. Należy pamiętać, że sterylizacja nie jest okrutnym rozwiązaniem, a przynosi szereg korzyści zdrowotnych.
Kluczowym argumentem przemawiającym za tym zabiegiem jest ochrona przed ropomaciczem, potencjalnie śmiertelną chorobą. W związku z tym, decyzja o sterylizacji może być postrzegana jako krok w kierunku zapewnienia dłuższego i zdrowszego życia naszym czworonożnym przyjaciołom.
Jak często występuje?
Ciąża urojona nie jest zjawiskiem rzadkim. Szacuje się, że może ona dotyczyć od 50% do nawet 75% niewysterylizowanych samic po każdej cieczce. Częstość występowania tego zjawiska pokazuje, jak ważna jest świadomość właścicieli na temat możliwych objawów i metod działania.
Ciąża urojona u psa – domowe sposoby
W większości przypadków, ciąża urojona u psów nie wymaga bezpośredniego leczenia weterynaryjnego. Zwykle symptomy znikają bez interwencji w ciągu 2 do 4 tygodni. Jednak mogą być uciążliwe zarówno dla psa jak i właściciela. Objawy i ogólny dyskomfort suczki mogą być zmniejszone za pomocą prostych metod domowych. Podstawą jest zapobieganie przed wykazywaniem instynktów macierzyńskich i przekierowanie jego uwagi na inne aktywności. Właściciele powinni zachęcać psa do zwiększenia aktywności fizycznej poprzez długie spacery, intensywne zabawy i treningi umysłowe, np. interaktywne zabawki, zabawy węchowe, nauka sztuczek.
Dodatkowo zaleca się redukcję dziennych porcji jedzenia, ponieważ może to pomóc w zmniejszeniu produkcji mleka w organizmie psa. Usuwanie z zasięgu wzroku przedmiotów, które pies może postrzegać jako szczenięta, jest również dobrym pomysłem. Wszelkie przedmioty, które zgromadził pies w swoim gnieździe najlepiej zabierać, gdy nie ma go w pobliżu. Nie chcemy jeszcze bardziej stresować pupilki i wzbudzać w niej agresji.
Nie powinno się także głaskać psa w okolicy brzucha, by nie stymulować produkcji mleka. Zaleca się ograniczenie ogólnych pieszczot z psiakiem w tym okresie. W przypadku, gdy suka zaczyna lizać swoje gruczoły mleczne, można rozważyć użycie kołnierza ochronnego lub specjalnego ubranka pooperacyjnego, aby temu zapobiec. Wspierająco można zapytać weterynarza o możliwości zastosowania suplementów diety. Są to specyfiki przeznaczone dla psów z ciążą urojoną, które często zawierają składniki zmniejszające produkcję prolaktyny.
Leczenie weterynaryjne ciąży urojonej
Jeżeli objawy ciąży urojonej są bardzo nasilone weterynarz może zalecić leczenie farmakologiczne. Gdy suczka jest agresywna wprowadzamy leki uspokajające. Dodatkowo, aby zadziałać na przyczynę włączane są leki obniżające poziom prolaktyny. Leczenie może trwać do 10 dni.
Podsumowanie
Ciąża urojona u psów jest zjawiskiem ciekawym, ale wymagającym odpowiedniej uwagi i troski ze strony właścicieli. Mając świadomość objawów, przyczyn oraz sposobów zapobiegania i leczenia, możemy zapewnić naszym psim towarzyszkom komfortowe i zdrowe życie. Pamiętaj, że w przypadku jakichkolwiek wątpliwości najlepszym rozwiązaniem jest konsultacja z doświadczonym weterynarzem, który zapewni fachową pomoc i doradztwo.
Bibliografia:
- Johnston, S. D., Root Kustritz, M. V., Olson, P. N. S. (2001). Canine and Feline Theriogenology. Philadelphia: Saunders.
- Feldman, E. C., Nelson, R. W. (2004). Canine and Feline Endocrinology and Reproduction. St. Louis: Saunders.
- Olson, P. N., et al. (1997). “Prevention of Pseudopregnancy in Bitches by the Administration of Prolactin Inhibitors”. Journal of Reproduction and Fertility Supplement, 51, 27-37.
- Root, A.L., Parkin, T.D., Hutchison, P., et al. (2018) Canine pseudopregnancy: an evaluation of prevalence and current treatment protocols in the UK. BMC Vet Res 14,170 .
- Ciszewski, T., & Jank, M. (2012). Ciąża urojona-jak pomóc właścicielowi i zwierzęciu? Weterynaria w Praktyce, 9(04).